Öfke, kişilerin engellenmesi ve korkuya kapılması sonucu ortaya çıkan bir duygudur. Kişinin yaşadığı sorunlar karşısında öfkelenmesi sorunu çözebilmesi için itici bir güç olabilir.
Özellikle 4 yaşına kadar çocukların haftada 8-9 kez öfke sorunu yaşayabileceğini bunun kaçınılmaz olduğunu, kötü ebeveynlik ya da sorunlu çocuğu yansıtmadığını kabul etmeliyiz. Çalışmalar özellikle 24-30. aydan sonra çocukların %90’ının öfke nöbetleri geçirdiğini bu oranın 42-48. Aylarda %50’lere düştüğünü gösteriyor. 4 yasına kadar öfkelenen çocuğunuzun bu krizinin 5-10 dk. ya kadar sürmesi de oldukça olası. Tüm verilerin işaret ettiği dönüm noktası 4 yaş ve sonrası.
Gelişimsel süreçte öfkenin ebeveynler tarafından olumlu tutum ve davranışlarla karşılanması, duygunun değil öfke ile ortaya çıkan uygunsuz davranışa sınır koyulması çocuğun yaşı ilerledikçe duygu düzenleme öfkeyi kontrol etme becerisi geliştirmesini kolaylaştırır.
Amerikan pediatri akademisi ; çocuğunuz 4 yaşına geldiği halde öfke krizleri azalmıyor veya artarak devam ediyorsa, öfke nöbetleri sırasında nefesini tutuyor veya bayılıyorsa, öfke krizleri sırasında kendisine ya da etrafa zarar veriyorsa, yemek yemeyi reddediyorsa, kaygı belirtileri olduğunu düşündüren sürekli size yapışık durumda olma, kabuslar, baş ve karın ağrısı gibi bedensel belirtileri varsa öfke nöbetlerine yönelik destek almanızı öneriyor.
Şiddet göstermek ve saldırganlık öfkenin dışa vurum şeklidir. Küçük çocuklarda içgüdüseldir ve doğuştan gelen bir özelliktir. Ama yaş ilerledikçe uygun çevresel faktörlere rağmen devam eden saldırganlık tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Kişinin saldırgan tutum sergilemesi, karşısındakinin kişisel alanı ve özgürlüğüne saygı duymaksızın düşünmeden hareket ettiğini gösterir. Kabadayılık etme, kavga dövüş başlatma, eşyalara hayvanlara insanlara zarar verme davranış bozukluğu belirtileridir.
Çocuklarda öfke ve saldırganlığın birçok nedeni olabilir. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, davranış bozukluğu, gelişimsel gecikme (zihinsel yetersizlik), otizm spektrum bozukluğu, depresyon, kaygı bozuklukları, takıntı hastalığı, teknoloji bağımlılığı öfke ve saldırganlık belirtileri görülen bazı psikiyatrik hastalıklardır. Bunun dışında olumsuz ebeveyn tutumları da aşırı cezalandırma, fiziksel şiddet uygulama, hiç sınır koymama, duygusal ihmal, gelişimi destekleyen bir uyaran ortamı olmaması gibi durumlar da saldırganlığa neden olabilir.
Gelişimsel öfke de ebeveyn çocuk ilişkisi en önemli rolü oynar. Ebeveynin duygu tanıma, anlama, ayarlama becerileri konusunda çocuğu destekleyebilmesi model olması önemlidir. Öfke ve saldırganlığın psikiyatrik hastalıkların bir belirtisi olabileceği unutulmamalıdır. Erken müdahale ile etkin tedavi yöntemlerinin uygulanması oldukça yarar sağlamaktadır. Destek almak için gecikmeyin.
